Krzew o jadalnych, kwaśnych jagodach powszechnie uprawiany w Polsce od wielu pokoleń.
Osiąga wysokość od 0,5 do 1,5 m w zależności od odmiany. Pędy mają ciernie i kolce umieszczone w międzywęźlach. Kwiaty drobne zebrane w małe grona. Kwitnie od kwietnia do maja, jest owadopylny. Jagody barwy zielonej, żółtej lub o czerwonawej skórce, często pokrytej włoskami. U niektórych odmian skórka jest gładka i błyszcząca. Zbiór od połowy czerwca do początku sierpnia w zależności od odmiany. Owoce dostarczają potasu, sodu, wapnia, magnezu, fosforu, żelaza i dużo witaminy C, B1, PP i A. Regulują przemianę materii, działają moczopędnie, oczyszczająco, pobudzają apetyt. Zawierają dużo pektyn, więc nadają się na galaretki. Dobrze rośnie na glebach żyznych, nawiezionych próchnicznym obornikiem, dostatecznie wilgotnych, o lekko kwaśnym odczynie (pH 6,2–6,7). Stanowisko słoneczne, osłonięte od wiatrów. Owoce można zjadać zarówno na surowo, jak i w przetworach oraz suszone lub kandyzowane.
Wartość odżywcza agrestu w 100 g:
kalorie - 41; węglowodany - 11,8 g; białko - 0,8 g; tłuszcze - 0,2 g; błonnik - 3 g . Indeks glikemiczny agrestu - 15.
Odmiany agrestu:
Invicta - ma smaczne, żółte, duże owoce. Odmiana bardzo plenna, odporna na choroby i mróz.
Hinnonmaki Rot - ma bardzo smaczne, czerwone owoce średniej wielkości. Odmiana bardzo plenna, odporna na choroby i mróz.
Hinnonmaki Gelb - ma żółtozielone, duże, bardzo smaczne owoce. Krzew bardzo plenny, rozłożysty, odporny na choroby i mróz.
Biały Triumph - bardzo plenny, owoce duże lub bardzo duże,odporny na mróz, wrażliwy na mączniaka agrestu.
Sadzenie agrestu
Pod rośliny wykopujemy dołki na tyle duże, aby korzenie sadzonych roślin swobodnie się w nich mieściły (zazwyczaj o głębokości ok 40 cm). Do dołka trzeba dać obornik lub kompost oraz żyzną ziemię. Wszystko razem mieszamy. W przypadku gleb ciężkich, do ziemi dodatkowo dodajemy piasek, aby ją rozluźnić. Rozstawa 1,5 x 1,5 m lub 2 x 2 . Gdy sadzimy agrest pienny odległość od innych krzewów powinna wynosić 1-1,5 m. Rośliny po posadzeniu obficie podlewamy, a następnie wokół roślin ściółkujemy ziemię korą lub pszeniczną / owsianą słomą. Odmiany pienne przywiązujemy się do grubych palików ( 4-5 cm śr.), aby silne podmuchy wiatru i ciężar owoców nie połamały drzewek.
W ciągu dalszej uprawy podstawowymi pracami w uprawie agrestu są: nawadnianie, odchwaszczanie, nawożenie i cięcie.
Cięcie agrestu
Krzewy sadzone jesienią tniemy najbliższej wiosny, zaś sadzone wiosną - tniemy od razu po posadzeniu. Skracamy każdą gałązkę do 5 pączków. Następnie należy skracać co roku na długość 3-5 pączków wszystkie pędy, które wyrosły z pędów przycinanych w roku ubiegłym. Jest to przycinanie wspomagające owocowanie (agrest owocuje na krótkopędach). U form piennych skraca się jednoroczne przyrosty o połowę ich długości.
Przeprowadzając cięcie starszych krzewów, eliminuje się starsze pędy na rzecz młodszych - owocujących. Prowadząc cięcie pielęgnacyjne krzewu, które rozpoczynamy w 5 roku po posadzeniu, na starszych krzewach zostawiamy po 10-12 głównych pędów. Usuwa się pędy krzyżujące się, rosnące poziomo lub najsłabsze oraz usuwa się 2-3 najstarsze pędy główne u nasady krzewu, co pomaga doświetlić krzew. Zostaną one zastąpione przez młode pędy. Zabieg ten powtarzamy co roku, dzięki czemu będziemy mieć stałą rotację nowych pędów. Co roku wycina się jedną czwartą krzewu. Korona powinna być uformowana dość luźno, regularnie. Zbyt zagęszczone krzewy niektórych odmian łatwo może porazić mączniak amerykański.
Ciekawostka
Agrest w stanie dzikim rośnie w Europie, Azji, Afryce. Posiada ponad 1500 odmian. Prawidłowa nazwa botaniczna to Porzeczka agrest.
PRZEPISY KULINARNE
Owoce jeszcze zielone, o twardej skórce, będą doskonałe do przetworzenia na dżemy, konfitury i galaretki. Prawie dojrzałe - doskonale nadadzą się na soki i marmolady. Zaś do spożycia na surowo owoce agrestu powinny być zbierane dopiero w pełni dojrzałości, gdyż wówczas są najsłodsze.
Tarta agrestowa z bezą
przepis ze strony http://allrecipes.pl
Składniki na ciasto : 125 g mąki pszennej / 50 g mielonych migdałów / 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia / 50 g cukru / 100 g masła / 1 żółtko / 1 szczypta soli / sok z 1 cytryny
Składniki na nadzienie : 1 (700 g) słoik agrestu w syropie /125 ml syropu agrestowego (ze słoika) / 50 g cukru / 1 łyżka mąki kukurydzianej / 2 żółtka / 3 łyżki brandy wiśniowej
Składniki na bezę : 3 białka /150 g cukru / 50 g migdałów
Wykonanie :
Wszystkie składniki ciasta wyrobić razem i wstawić do lodówki na 1 godzinę.
Wysmarować tłuszczem tortownicę o średnicy 23 cm. Odcedzić agrest, zachowując 125 ml soku. Sok zagotować, zdjąć z ognia i zagęścić mąką kukurydzianą. Cukier wymieszać z żółtkami i wiśniową brandy, aby powstała gęsta masa, a następnie mieszając dodać do syropu agrestowego.
Piekarnik rozgrzać do 180 C. Ciasto rozwałkować na powierzchni posypanej mąką, wyłożyć nim tortownicę i uformować brzeg na wysokość 3 cm. Ponakłuwać ciasto widelcem. Piec w nagrzanym piekarniku przez 10 minut. Lekko przestudzić, a następnie wyłożyć krem agrestowy oraz owoce agrestu. Piec przez 30 minut.
Białka ubić z cukrem na sztywno i wyłożyć na wierzch gorącej tarty. Wygładzić wierzch łyżką, wykonując faliste ruchy, a następnie posypać migdałami. Zwiększyć temperaturę w piekarniku do 240 C i piec około 12 minut.
Agrest w syropie
Składniki : na każdy litr wody - 1 kg cukru /oczyszczone i umyte owoce agrestu / na każdy słoik 1 goździk
Wykonanie :
Rozpuścić cukier w gorącej wodzie, zagotować, syrop odstawić na bok. Owoce włożyć do słoików, dodać goździk i zalać syropem. Pasteryzować ma małym ogniu tak, aby ledwo wrzało: słoiki 0,9 l przez 25 minut, mniejsze przez 15 minut.
Dżem agrestowy
Składniki : 1,2 kg agrestu / 70 dag cukru
Wykonanie :
Agrest dokładnie umyć, oczyścić z szypułek i ogonków. Każdy ponakłuwać kilka razy szpilką lub wykałaczką. Wrzucić do garnka, zasypać połową cukru, dokładnie wymieszać i zacząć gotować na małym ogniu około 2-3 godzin, bardzo często mieszając. Potem wyłączyć, odstawić do wystygnięcia do następnego dnia, po czym znowu nastawić garnek z dżemem, dosypać drugą połowę cukru i powtórzyć smażenie na wolnym ogniu kolejne 2-3 godziny.
Gorący nakładać do słoików, mocno zakręcić, odwrócić do góry dnem i zostawić prawie do wystygnięcia. Ledwo ciepłe odwrócić, zostawić do całkowitego ostygnięcia.
