Wspaniała roślina o leczniczych, użytkowych i ozdobnych właściwościach. Porzeczka czarna ma małe, czarne, słodkawe i pachnące jagody zebrane w grona. Owoce zawierają duże ilości witamin, szczególnie C (w 100 g - 180 mg) i PP, w przetworach korzystnie wpływają na procesy przemiany materii i zwiększają odporność organizmu. Zawiera 4 razy więcej wit.C niż cytrusy. Są również bogate w witaminy A, E, B i D. Zawierają też sporo fosforu, magnezu, wapnia, żelaza, potasu, siarki, boru, cynku i manganu. Są ważnym źródłem kwasów owocowych, flawonoidów i pektyn. Krzew rośnie do 2 m wysokości i podobnej szerokości. Soczyście zielone liście, kwiaty i owoce pokryte są licznymi gruczołkami o mało przyjemnym zapachu. Kwitnie od kwietnia do maja. Wymaga podłoża żyznego, wilgotnego o lekko kwaśnym pH. Do uprawy dobrze nadają się gleby gliniaste lub gliniasto-piaszczyste. Stanowisko słoneczne. W naszym regionie jest to krzew mrozoodporny. Polecamy do spożywania na surowo, do ciast, deserów, lodów, czekolad oraz na przetwory : galaretki, konfitury, dżemy, soki.
Wartość odżywcza czarnych porzeczek (100 g): kalorie - 35; węglowodany - 14,9 g; białko - 1,3 g; tłuszcze - 0,2 g; błonnik - 7,9 g
Odmiany porzeczki czarnej:
- Tisel- odmiana wczesna owocująca od pocz.VII. Plonuje obficie i regularnie. Owoce smaczne, średniej wielkości i duże. Grona krótkie i o umiarkowanej długości. Mało wrażliwa na mróz, mączniaka i rdzę wejmutkowo-porzeczkową. Odmiana polskiej hodowli.
- Tiben - odmiana średniowczesna, owocująca od poł.VII. Owoc dość duży, smaczny, nie osypuje się z krzewu. Mało wrażliwa na mróz, mączniaka, średnio na rdzę i opadzinę liści. Odmiana polskiej hodowli.
- Gofert - odmiana wczesna owocująca w I dekadzie VII, bardzo plenna, regularnie owocująca. Owoce smaczne dość duże. Odmiana odporna na mróz, a pąki kwiatowe na przymrozki. Odporna na mączniaka i rdzę. Odmiana polskiej hodowli.
- Ben Alder - odmiana średniopóźna plonująca obficie i regularnie na dobrze uprawionych glebach. Owoce dojrzewają równo, nie opadają, zawierają wyjątkowo dużo witaminy C i antocyjanów. Odporna na mróz.. Kwiaty pojawiają się późno, co zmniejsza ryzyko ich przemarznięcia. Odporna na mączniaka, wrażliwsza na pozostałe choroby porzeczek. Odmiana hodowli szkockiej.
- Titania - odmiana średniowczesna owocująca w poł.VII obficie i regularnie. Owoce duże, nie osypujące się, równo dojrzewające. Odporna na mączniaka i rdzę, wytrzymała na mróz i przymrozki. Odmiana szwedzka.
- Ojebym - odmiana wczesna, plonująca średnio obficie, ale regularnie. Odporna na mączniaka. Owoce duże, słodko-winne o łagodnym smaku, długo utrzymujące się na krzewie. Potrzebuje ochrony przed rdzą.
PRZEPISY KULINARNE
Konfitura z czarnej porzeczki niskosłodzona
Składniki: 5 kg oczyszczonych owoców porzeczki / 1,8-2,3 kg zwykłego cukru / 1 l wody
Wykonanie:
Owoce umyć, oskubać. Do garnka wrzucić porzeczki, wlać wodę i wsypać cukier. Ilość cukru zależy od kwasowości owoców. Wolno podgrzewać, do momentu wrzenia, mieszając od czasu do czasu, by owoce się nie przypaliły. Gotować na małym ogniu 30 minut pod przykryciem. Zbierać powstające szumowiny. Potem zestawić garnek na bok i łyżką wazową wybrać sok porzeczkowy (zlewać na razie go drugiego garnka, a potem po doprowadzeniu do wrzenia, zlać do butelek). Pozostała w garnku konfitura ma mieć konsystencję gęstej pulpy. Sprawdzamy smak. Jeśli jest zbyt kwaśna dodajemy jeszcze cukru. Podgrzewamy ją ponownie i znowu zbieramy sok, jeśli taki się pojawił. Doprawiamy konfiturę do skutku cukrem, aż uzyska wymagany przez nas smak i zbieramy pojawiający się sok. Odstawiamy konfiturę do wystygnięcia. Następnego dnia, mieszając, na małym ogniu doprowadzamy konfiturę do wrzenia, przesmażamy przez 20 minut i od razu przekładamy wrzącą do wcześniej przygotowanych słoików. Na wierzch, przed zamknięciem, możemy dodać łyżeczkę słabej wódki, ale nie jest to konieczne. Słoiki od razu zamykamy i ustawiamy do góry dnem. Konfitura jest doskonała do kruchych ciast z kruszonką, rogalików, herbat, słodkich deserów, by "przełamać" ich smak, czekolad, lodów, ciasta "Snikers", "Pleśniaka".
Nalewka z liści czarnej porzeczki
Składniki : Młode liście i pędy porzeczki czarnej /2 litry wódki czystej 40 % /0,2 kg cukru / 1/2 łyżeczki kwasku cytrynowego lub sok z cytryny
Listówkę należy przygotować wczesną wiosną, gdy listki czarnych porzeczek są nieduże, a młode pędy delikatne, niezdrewniałe. Listki zerwać wraz z końcówkami gałązek. Włożyć do słoja, w takiej ilości, aby po dodaniu alkoholu były całkowicie zalane. Odstawić nalew na 7 dni w ciepłe miejsce, po czym na 3 tygodnie w chłodne. Po tym czasie zlać do butelek.
Sos z czarnych porzeczek do mięs
przepis ze strony www.gotujmy.pl
Składniki : 0.5 litra czerwonego wytrawnego wina / 60 gram cukru/ 250 gram czarnych porzeczek /łyżka octu balsamicznego
Wykonanie :
Wino zagotować razem z cukrem, gotować do momentu aż zredukuje się o połowę i zgęstnieje. Porzeczki umyć, dodać razem z octem do wina. Gotować, aż porzeczki będą miękkie, a sos się zagęści. Świetnie smakuje z grilowaną piersią kurczaka lub daniami z wieprzowiny i dziczyzny podkreślając ich smak. Można podawać zarówno na zimno jak i na ciepło.
ZIOŁOLECZNICTWO
Owoce czarnej porzeczki mają następujące właściwości:
- wzmacniają układ odpornościowy - polecane w anginie, zapaleniu gardła, przy infekcjach górnych dróg oddechowych, stanach zapalnych jamy ustnej i chronicznym kaszlu.
- działanie hamujące rozwój bakterii, grzybów i wirusów w czasie infekcji wirusowych, bakteryjnych, grzybicznych, gryp; polecane przy wrzodach żołądka, dwunastnicy i innych problemach przewodu pokarmowego np. biegunkach, kolkach..
- oczyszczające organizm z toksyn i wspomagające leczenie wątroby i nerek.
- lecznicze układu krwionośnego korzystnie wpływają na naczynia krwionośne, wzmacniają serce i obniżają ciśnienie krwi.Wspomagająco w leczeniu miażdżycy, nadciśnienia, hipercholesterolemii.
- Olejki eteryczne pobudzają apetyt i wspomagają wydzielanie soków trawiennych, więc polecane szczególnie osobom w podeszłym wieku. Zaleca się również spożywanie czarnych porzeczek po kuracji antybiotykowej, gdy organizm jest wyjałowiony.
- ochronne działanie przeciwnowotworowe- neutralizują działanie wolnych rodników.
- przeciwreumatyczne i przeciwartretyczne - wspomagająco przy leczeniu dny, gośćca i dny moczanowej, otosklerozy.
- moczopędne i detoksykujące - pomocne przy kamicy nerkowej, przewlekłych nieżytach pęcherza,
- Przeciwzapalne, przeciwalergiczne
- przeciwmigrenowe
Liście czarnej porzeczki mają również lecznicze właściwości. Wyciągi z liści czarnej porzeczki pobudzają przesączanie w kłębkach nerkowych i jednocześnie hamują wchłanianie zwrotne w cewkach. Zwiększają nieznacznie ilość wydalanego moczu i produktów przemiany materii, w tym kwasu moczowego. Działają przeciwzapalnie, poprawiają krążenie i czynność serca oraz zmniejszają obrzęki. Odwar z liści czarnej porzeczki podany zewnętrznie w postaci płukań i okładów ma działanie ściągające i przeciwbakteryjne.
KOSMETYKA
www.biochemiaurody.com
Hydrolat z liści czarnej porzeczki
przeznaczony jest dla cery tłustej, trądzikowej, mieszanej, z trądzikiem różowatym, naczynkowej i dojrzałej. Działa odświeżająco i aromatycznie. Badania potwierdziły antybakteryjne i dezynfekujące działanie liści porzeczki czarnej, korzystne przy cerze tłustej. Posiada silne właściwości łagodzące i przeciwzapalne, wspomaga gojenie, polecany przy podrażnieniach i drobnych uszkodzeniach skóry oraz wypryskach trądzikowych. Dzięki obecności bioflawonoidów i witaminy C, działa antyoksydacyjnie i przeciwzmarszczkowo. Wspomaga ochronę przeciw promieniowaniu słonecznemu. Uszczelnia i wzmacnia ściany naczynek krwionośnych. Lekko rozjaśnia i poprawia koloryt skóry. Regeneruje, wspomaga walkę z przedwczesnymi zmarszczkami, chroniąc przed rozkładem elastyny. Polecany jest także dla cery dojrzałej.
Olej z nasion czarnej porzeczki
www.zrobsobiekrem.pl
Polecamy do stosowania w produktach do skóry dojrzałej, wrażliwej, zniszczonej i suchej, w terapii liftingującej i napinającej, opóźnia proces starzenia się skóry, do produktów dla dzieci i osób ze schorzeniami skóry takimi jak łuszczyca czy egzemy. Działa jako środek przeciwzapalny. Znajduje zastosowanie w kremach, balsamach, produktach do pielęgnacji włosów. Doskonały na spierzchnięte usta.
